Literatuurlijst

Lijst van geciteerde en geraadpleegde literatuur

Agassi, J. (1986), ‘Towards a Canonic Version of Classical Political Theory’, in M.Grene en D.Nails (ed.), Spinoza and the Sciences, Dordrecht enz. 1986.

Akselrod, L.I. (1925), ‘Spinoza und der Materialismus’, in Texte zur Geschichte des Spino­zismus, Darmstadt 1971.

Alexander, P. (1985), ‘Powers’, in Ideas, qualities and corpuscles. Locke and Boyle on the external world, Cambridge enz. 1985, blzn.150‑167.

Alquié, F. (1981), Le rationalisme de Spinoza, Parijs 1981.

Althusius, J. (1614), Politica methodice digesta, cap.XXXVIII, in een vertaling van M.H.Belin: ‘De la tyrannie et ses remèdes’, in Philosophie, nr.4, nov.1984.

Althusser, L. (1959), Montesquieu, la politique et l’histoire, Parijs 1974 (tweede druk).

Althusser, L. (1965) e.a., Lire le “Capital”, Parijs 1968 (tweede druk).

Althusser, L. (1965a), ‘Du “Capital” à la philosophie de Marx’, in Althusser (1965).

Althusser, L. (1967), ‘Sur le “contrat social” (les décalages)’, in Cahiers pour l’analyse, nr.8, Parijs 1967.

Althusser, L. (1969), ‘Idéologie et appareils idéologiques d’Etat’, in Positions, Parijs 1975.

Althusser, L. (1974), Philosophie et philosophie spontanée des savants, Parijs 1974.

Althusser, L. (1977), ‘Solitude de Machiavel’, duitse vertaling in Schriften 2. Machiavelli, Rousseau, Montesquieu, Hamburg 1987.

Altwicker, N. (1983), ‘Spinozas Theologisch‑politischer Traktat und Politischer Traktat in de philosophischen Forschung der letzten fünfzig Jahre’, in Spinoza Ope­ra, V, Heidelberg 1987.

Anderson, P. (19..), Over het westers marxisme, Amsterdam 1978.

Apostolidès, J.M. (1980), ‘Image du père et peur du tyran au XVIIe siècle’, in Revue française de Psychanalyse, nr.1, 1980, blzn.5‑14.

Aquino, Th.v.,Summa Theologiae.

Aristoteles, Ethics, Harmondsworth 1984.

Aristoteles, Politics (ed.T.A.Sinclair en T.J.Saunders), Harmondsworth 1983.

Assoun, P.L. (1980), ‘Spinoza, les libertins français et la politique (1665‑1725)’, in Cahiers Spinoza 3, Parijs 1980.

Bachtin, M. (1984), ‘De groteske gedaante van het lichaam bij Rabelais’, in Raster, nr.30, 1984, blzn.30‑41.

Balibar, E. (1985), ‘Spinoza, l’anti‑Orwell. La crainte des masses’, in Les Temps Modernes, jrg.41, nr.470, sept.1985.

Balibar, E. (1985a), Spinoza et la politique, Parijs 1985.

Ball, H. (1983), ‘Dossier: Carl Schmitts politische Theologie’, in J.Taubes (Hgb.), Reli­gionstheorie und Politische Theologie. 1. Der Fürst dieser Welt. Carl Schmitt und die Folgen, München enz. 1983.

Bataille, G. (1954), ‘La souveraineté’, in Oeuvres Complètes, VIII, Parijs 1976.

Belin, M.H. (1984), ‘Souveraineté et droit de résistance’, in Philosophie, nr.4, nov.1984.

Bend, J.G.v.d. (1976), ‘Het conatus begrip bij Spinoza’, in Wijsgerig Perspectief, 1976‑1977, nr.2.

Benvéniste, E. (1969), Le vocabulaire des institutions indo‑européennes (twee delen), Parijs 1969.

Bernard, J. (1692), ‘Christophori WITTICHII ANTI‑SPINOZA sive Examen Ethices Benedicti de Spinoza, & COMMENTARIUS de DEO & ejus Attributis. Amstelaedami. Apud Joannem Wolters. 1690’, in J.Leclerc, Bibliothèque universelle et histo­rique, Genève 1968 (Slatkine Reprints).

Biard, P. (1960), La puissance de Dieu, Parijs 1960.

Biasutti, F. (1986), ‘Truth and Certainty in Spinoza’s Epistemology’, in Studia Spinozana, vol.2, 1986.

Bischof, R. (1984), Souveränität und Subversion, München 1984.

Blatter, Th. (1962), Macht und Herrschaft Gottes. Eine bibeltheologische Studie, Freiburg (Zwitserland) 1962.

Blom, H.W. (1981), Spinoza en De la Court, Mededelingen vanwege het Spinozahuis, XLII, Leiden 1981.

Blom, H.W. (1985), en J.M.Kerkhoven, ‘A Letter concerning an early Draft of Spinoza’s Treatise on Religion and Politics?’, in Studia Spinozana, vol.1, 1985, blzn.371‑378.

Blumenberg, H. (1966), Die Legitimität der Neuzeit, Frankfurt a/M 1966.

Blumenberg, H. (1969), ‘Selbsterhaltung und Beharrung. Zur Konstitution der neuzeitlichen Ratio­nalität’, in H.Ebeling (Hgb.), Subjektivität und Selbsterhaltung, Frank­furt a/M 1976.

Bodin, J. (1593), Les six livres de la république, I, Parijs 1986 (herdruk van de editie uit 1593; eerste verschijningsdatum 1576).

Böckenförde, E.W. (1983), ‘Politische Theorie und politische Theologie’, in J.Taubes (Hgb.), Reli­gionstheorie und Politische Theologie. 1. Der Fürst dieser Welt. Carl Schmitt und die Folgen, München enz. 1983.

Boh, I. (1985), ‘Divine Omnipotence in the Early Sentences’, in T.Rudavsky (ed.), Divine Omniscience and Omnipotence in Medieval Philosophy, Dordrecht enz. 1985, blzn.185‑211.

Bolz, N. (1983), ‘Charisma und Souveränität’, in J.Taubes (Hgb.), Religionstheorie und Politische Theologie. 1. Der Fürst dieser Welt. Carl Schmitt und die Folgen, München enz. 1983.

Boscherini, E.G. (1970), Lexicon Spinozanum (twee delen), Den Haag 1970.

Braak, M.ter (1937), Van oude en nieuwe christenen, Amsterdam 1961.

Breton, St. (1977), Spinoza. Théologie et politique, Parijs 1977.

Breton, St. (1978), ‘Spinoza aujourd’hui’, in Nouvelle Critique, nr.110, jan.1978.

Brugmans, H. (1973), Geschiedenis van Amsterdam 3. Bloeitijd 1621‑1697, Utrecht/Antwerpen 1973 (tweede druk).

Bruin, G. de (1979), ‘De soevereiniteit in de republiek: een machtsprobleem’, in Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 94(1979)1.

Burns, J.H. (1988), (ed.), The Cambridge History of Medieval Political Thought, Cambridge enz. 1988.

Buisson, L. (1958), Potestas und Caritas, Köln/Wien 1982.

Busken Huet, C. (1882), Het land van Rembrand, Haarlem 1946 (achtste druk).

Caveing, M. (1977), ‘Recherches récentes: la publication des “Cahiers Spinoza” de K.Marx; la physique cartésienne dans Spinoza’, in Raison présente, nr.43, 1977, blzn.111‑123.

Certeau, M.de (1980), L’invention du quotidien. 1. Arts de faire, Parijs 1980.

Chossat, M. (1939), ‘Dieu’, in Dictionnaire de Théologie Catholique, 4.1., Parijs 1939.

Clercq, B.J.de (1986), Macht en principe. Over rechtvaardiging van politieke macht, Tielt 1986.

Combothecra, X.S. (1897), ‘Der Begriff der Souveränität’ in H.Kurz (1970).

Courtenay, W.J. (1970), ‘Necessity and Freedom in Anselm’s Conception of God’, in Courtenay (1984).

Courtenay, W.J. (1971), ‘Covenant and Causality in Pierre d’Ailly’, in Courtenay (1984).

Courtenay, W.J. (1972), ‘The King and the Leaden Coin: The Economic Background of the Sine Qua Non Causality’, in Courtneay (1984).

Courtenay, W.J. (1974), ‘Nominalism and Late Medieval Religion’, in Courtenay (1984).

Courtenay, W.J. (1984), Covenant and Causality in Medieval Thought, London 1984.

Courtenay, W.J. (1984a), ‘The Dialectic of Divine Omnipotence’, in Courtenay (1984).

Crommelin, C.A. (1939), Spinoza’s natuurwetenschappelijk denken, Mededelingen vanwege het Spinoza­huis VI, Leiden 1939.

Cumming, R.D. (1968), Human Nature and History. A Study of the Development of Liberal Political Thought, twee delen, Chicago/London 1968.

Deborin, A. (1928), ‘Die Weltanschauung Spinozas’, in Texte zur geschichte des Spinozismus, Darmstadt 1971, blzn.110‑141.

Deleuze, G. (1968), Spinoza et le problème de l’expression, Parijs 1968.

Deleuze, G. (1981), Spinoza. Philosophie pratique, Parijs 1981. (Uitgebreide herdruk van Spinoza, Parijs 1970.)

Deleuze, G. (1982), ‘Préface’, in A.Negri (1981).

Delumeau, J. (1983), Le péché et la peur. La culpabilisation en Occident XIIIe‑XVIIIe siècles, Parijs 1983.

Deniel, R. (1968), ‘Omnis potestas a Deo: l’origine du pouvoir civil et sa relation à l’Eglise’, in Recherches de Science Religieuse, 56, 1968, blzn.43‑85.

Derrida, J. (1985), ‘Préjugés’, in La faculté de juger, Parijs 1985.

Descartes, R., Oeuvres philosophiques, III, ed.F.Alquié, Parijs 1973.

Dethier, H. (1981), De kritiek van religie bij Spinoza en Fontenelle (Summa Averroistica III/II), Brussel 1981.

Deursen, A.Th. van (1979), ‘Tussen eenheid en zelfstandigheid. De toepassing van de Unie als funda­mentele wet’, in Groenveld (1979).

Donaldson, P.S. (1988), Machiavelli and Mystery of State, New York 1988.

Doodkorte, Mag. (1936), Over Potestas directa en indirecta (Rede gehouden te Huibergen in 1936, Archief Katholiek Documentatie Centrum).

Dunin Borkowski, St. von (1935), Spinoza 3.2. Aus den Tagen Spinozas. Das neue Leben, Münster i.W. 1935.

Duprat, G. (1985), ‘Le “cas” Hobbes’, in Les Temps Modernes, jr.41, nr.470, sept.1985.

Dijksterhuis, E.J. (1950), De mechanisering van het wereldbeeld, Amsterdam 1980 (vierde druk).

Dijn, H. de (1970), ‘Ervaring en theorie in de staatkunde. Een analyse van Spinoza’s Tractatus Politicus’, in Tijdschrift voor Filosofie, 32(1970).

Dijn, H. de (1974x), ‘The significance of Spinoza’s Tractatus de Intellectus Emendatione’, in Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte, 66, 1974, 1-16.

Dijn, H. de (1976), ‘God, substantie, attribuut, modus. Sleutels voor het verstaan van Ethica 1’, in Wijsgerig Perspectief, jrg.1976‑1977, nr.2.

Dijn, H. de (1986), ‘Spinoza’s Logic or Art of Perfect Thinking’, in Studia Spinozana, vol.2, 1986.

Eckstein, W. (1933), ‘Zur Lehre vom Staatsvertrag bei Spinoza’, in Texte zur Geschichte des Spinozismus, Darmstadt 1971.

Eco, U. (1985), ‘Latratus canis’, in Tijdschrift voor Filosofie, jrg.47, nr.1, maart 1985.

Eschmann, I.Th. (1958), ‘St.Thomas on the Two Powers’, in Medieaval Studies, vol.20 (1958), blzn.177‑205.

Espagne, M., ‘Le spinozisme de Moses Hess’ (ongepubliceerd typoscript, jaartal onbe­kend).

Feyerabend, P. (1975), Against Method, London/New York 1988 (nieuwe editie).

Foucault, M. (1966), Les mots et les choses, Parijs 1966.

Foucault, M. (1976), La volonté de savoir, Parijs 1976.

Foucault, M. (1978), ‘Governmentality’, in Ideology & Conscience, nr.6.

Francès, M. (1937), Spinoza dans les Pays Néerlandais de la seconde moitié du XVIIe siècle, Parijs 1937.

Freudenthal, J. (1899), Die Lebensgeschichte Spinoza’s in Quellenschriften, Urkunden und Nicht­amtlichen Nachrichten, Leipzig 1899.

Freund, J. (1965), L’essence du politique. Parijs 1965.

Freund, J. (1969), ‘Le Dieu Mortel’, in R.Koselleck en R.Schnur (Herausg.), Hobbes‑Forschun­gen, Berlijn 1969, blzn.33‑52.

Freund, J. (1980), ‘Le thème de la peur chez Hobbes’, in Revue européenne des sciences sociales, t.18, nr.49, 1980, blzn.15‑32.

Fülöp‑Miller, R. (1929), Macht und Geheimnis der Jesuiten. Eine Kultur‑ und Geistesgeschichte, Berlijn 1929.

Gabaude, J.M. (1978), ‘Spinoza; la pratique et la politique’, in Nouvelle Critique, nr.110, jan.1978, blzn.61‑68.

Galbraith, J.K. (1984), The Anatomy of Power, London 1984.

García, E.F. (1988), ‘Potentia et Potestas dans les premiers écrits de B.Spinoza’, in Studia Spinozana, vol.4, 1988, blzn.195‑223.

Garniron, P. (1977), ‘La substance spinoziste d’après les manuscrits d’auditeurs de Hegel’, in Raison présente, nr.43, 1977, blzn.81‑106.

Gawlick, G. (1976), ‘Einleitung’, in Theologisch‑politischer Traktat, Hamburg 1976.

Gebhardt, C. (1934), ‘Einleitung zu den Traktaten’, in Spinoza Opera, V, Heidelberg 1987.

Gewirth, A. (1948), ‘Political Power and Democratic Psychiatry’, Ethics, 59(1948‑1949)2.1, blzn.136‑142.

Gewirth, A. (1951), Marsilius of Padua. The Defender of Peace. Volume I: Marsilius of Padua and Medieval Political Philosophy, New York 1951.

Gewirth, A. (1956), ‘Introduction’, in Marsilius of Padua. The Defender of Peace. Volume II: The Defensor pacis, New York 1956.

Geyl, P. (1947), ‘Het stadhouderschap in de partij‑literatuur onder De Witt’, in Geyl (1971).

Geyl, P. (1950), ‘Democratische tendenties in 1672’, in Geyl (1971).

Geyl, P. (1971), Pennestrijd over staat en historie, Groningen 1971.

Giddens, A. (1968), ‘”Power” in the recent writings of Talcott Parsons’, in Sociology, (1968)2.

Giddens, A. (1976), New rules of sociological method, London 1976.

Gierke, O. (1900), Political Theories of the Middle Age, Cambridge 1987.

Godelier, M. (1982), La production des Grands Hommes. Pouvoir et domination masculine chez les Baruya de Nouvelle‑Guinée, Parijs 1982.

Gordon, S. (1976), ‘The New Contractarians’, in Journal of Political Economy, vol.84, nr.3, juni 1976.

Govaart, C. (1983), Benedictus, Maledictus, een wispelturig systematicus? De grenzen van Negri’s marxistische Spinoza‑interpretatie (Doctoraalscriptie), Nijmegen 1983.

Greenblatt, St. (1980), Renaissance Self‑Fashioning. From More to Shakespeare, Chicago/London 1980, blzn.11‑73.

Grene, M. en Nails, D., ed. (1986), Spinoza and the Sciences, Dordrecht enz. 1986.

Groen, J.J. (1972), Ethica en ethologie. Spinoza’s leer der affecten en de moderne psycho‑­biologie (Mededelingen vanwege het Spinozahuis XXIX), Leiden 1972.

Groenveld, S. (1979) e.a., De Unie van Utrecht, Den Haag 1979.

Groot, H.de (1614), Inleidinge in de Hollandsche Rechts‑Geleerdheid, Leiden 1965 (herdruk).

Groot, H.de (Grotius) (1925), De iure belli ac pacis.

Guenancia, P. (1984), ‘Puissance et arbitraire (sur Hobbes)’, in Philosophie, nr.1, jan.1984, blzn.23‑45.

Gueroult, M. (1968), Spinoza. Dieu, Parijs 1968.

Gueroult, M. (1974), Spinoza. L’âme, Parijs 1974.

Guggisberg, H.R. (1976), ‘Wandel der Argumente für religiöse Toleranz und Glaubensfreiheit im 16. und 17. Jahrhundert’, in H.Lutz (red.), Zur Geschichte der Toleranz und Religionsfreiheit, Darmstadt 1977.

Habermas, J. (1963), ‘Die klassische Lehre der Politik in ihrem Verhältnis zur Sozialphilo­sophie’, in Theorie und Praxis, Frankfurt a/M 1963.

Haitsma Mulier, E. (1980), The Myth of Venice and Dutch Republican Thought in the Seventeenth Cen­tury, Assen 1980.

Hale, D.G. (1971), The Body Politic. A Political Metaphor in Renaissance English Literature, Den Haag en Parijs 1971.

Hallett, H.F. (1962), Creation, Emanation and Salvation. A Spinozistic Study, Den Haag 1962.

Hammacher, K. (1977), ‘Einleitung’ in Abhandlung über die Verbesserung des Verstandes. Abhand­lung vom Staate, Hamburg 1977.

Hammacher, K. (1984), ‘La raison dans la vie affective et sociale selon Descartes et Spinoza’, in Les Etudes Philosophiques, (1984)1.

Hecker, K. (1978), Spinozas allgemeine Ontologie, Darmstadt 1978.

Hegel, G.W.F. (1972), Wissenschaft der Logik, Werke, delen 5 en 6, Frankfurt a/M 1972.

Helmholtz, H. (1847), Ueber die Erhaltung der Kraft, Herdruk Brussel 1966.

Hobbes, Th. (1651), Leviathan (ed.C.B.MacPherson), Harmondsworth 1980. Latijnse editie: Opera Latina, vol.3, Aalen 1961.

Hobbes, Th. (1655), ‘De potentia et actu’ (‘De Corpore’, pars II, cap.X), in Opera Latina, I, Aalen 1961 (herdruk), blzn.113‑117; English Works, I, Aalen 1962 (herdruk), blzn.127‑132.

Hubbeling, H.G. (1967), Spinoza’s Methodology, Assen 1967 (tweede druk).

Hubbeling, H.G. (1977), ‘Spinoza’s bijdrage tot de moderne levens‑ en wereldbeschouwing’, in Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte, jan.1977, blzn.3‑10.

Hubbeling, H.G. (1978), Spinoza, Baarn 1978.

Hubbeling, H.G. (1978a), ‘Les recherches récentes sur la philosophie de Spinoza au Pays Bas et Belgique flamande’, in Cahiers Spinoza, 2, Parijs 1978, blzn.319‑325.

Hubbeling, H.G. (1982),

‘Inleiding’ en ‘Aantekeningen’ bij De Beginselen van de Wijsbegeerte, in B.de Spinoza, Korte Geschriften, Amsterdam 1982.

Hubbeling, H.G. (1986), ‘The Third Way of Knowledge (Intuition)’, in Studia Spinozana, vol.2, 1986.

Hubbeling, H.G. (1987), De studie van het spinozisme in Nederland sedert de Tweede Wereldoorlog, Mededelingen vanwege het Spinozahuis 50, Leiden 1987.

Huizinga, J. (1941), Nederland’s beschaving in de zeventiende eeuw. Een schets en ‘Hugo de Groot en zijn eeuw’, Groningen 1984 (zesde druk).

Igoin, A. (1977), ‘De l’ellipse de la théorie politique de Spinoza chez le jeune Marx’, in Cahiers Spinoza 1, Parijs 1977.

Irigaray, L. (1984), ‘L’enveloppe’, in Ethique de la différence sexuelle, Parijs 1984, blzn.85‑94.

Ivry, A.L. (1982), ‘Maimonides on Possibility’, in J.Reinharz en D.Swetschinski (ed.), Mystics, Philosophers, and Politicians, Durham (N.Car.) 1982, blzn.67‑84.

Jacob, F. (1982), The possible and the actual, Seattle/London 1982.

Japikse, N. (1928), Johan de Witt, Amsterdam 1928 (tweede druk).

Japikse, N. (1928a), ‘Spinoza en De Witt’, in Bijdragen voor vaderlandse geschiedenis en oudheidkunde, VI, 6, 1928.

Jong, J. de (1987), Een deftig bestaan. Het dagelijks leven van regenten in de 17de en 18de eeuw, Utrecht/Antwerpen 1987.

Jouvenel, B. de (1945), Du pouvoir. Histoire naturelle de sa croissance, Parijs 1972.

Kantorowicz, E. (1952), ‘Deus per naturam, Deus per gratiam: A Note on Medieval Political Theo­logy’, in Kantorowicz (1965).

Kantorowicz, E. (1957), The King’s Two Bodies. A Study in Medieval Political Theology, Princeton (New Jersey) 1981 (zesde druk).

Kantorowicz, E. (1965), Selected Studies, New York 1965.

Karskens, M. (1972), Macht, ontwikkeling of verhulling? Het machtsconcept bij Machiavelli, Hobbes en Spinoza (Doctoraalscriptie), Nijmegen 1972.

Karskens, M. (1986), Waarheid als macht (Te Elfder Ure 37/38), Nijmegen 1986.

Klashorst, G.O.v.d. e.a. (1986), Bibliography of Dutch Seventeenth Century Political Thought, Amsterdam/Maarssen 1986.

Klever, W.N.A. (1985), ‘Inleiding’ en ‘Commentaar’ in B.de Spinoza, Hoofdstukken uit de Politieke Verhandeling, Meppel 1985.

Klever, W.N.A. (1986), De methodologische functie van de godsidee (Mededelingen vanwege het Spinozahuis XLVIII), Leiden 1986.

Klever, W.N.A. (1986a), ‘Inleiding’ en ‘Commentaar’ in Spinoza. Verhandeling over de verbetering van het verstand, Baarn 1986.

Kolakowski, L. (1965), Chrétiens sans Eglise. La conscience réligieuse et le lien confessionel au XVIIe siècle, Parijs 1987 (herdruk).

Kolakowski, L. (1987), ‘Hoe is een waarheid zonder God mogelijk? Antwoord: op geen enkele ma­nier’, in De uil van Minerva, vol.4, nr.2, 1987‑1988, blzn.73‑80.

Konrád, G. (1984), Antipolitics, Orlando (Florida USA) 1984.

Koselleck, R. (1959), Kritik und Krise. Eine Studie zur Pathogenese der bürgerlichen Welt, Frankfurt a/M 1973 (herdruk).

Kossmann, E.H. (1960), Politieke theorie in het zeventiende‑eeuwse Nederland, Amsterdam 1960.

Kristeva, J. (1980), Pouvoirs de l’horreur. Essai sur l’abjection, Parijs 1980.

Kristeva. J. (1983), Histoires d’amour, Parijs 1983, blzn.164‑184 (over Thomas van Aquino en Spinoza).

Kurz, H. (1970), ‘Vorwort und Einleitung’, in H.Kurz (Hsg.), Volkssouveränität und Staats­souveränität, Darmstadt 1970.

Lacroix, J. (1977), ‘Spinoza et le Christ’, in Nouvelle Critique, nr.109, dec.1977, blzn.36‑44.

Lapierre, J.W. (1980), ‘Corps biologique, corps politique dans la philosophie de Hobbes’, in Revue européenne des sciences sociales, t.18, nr.49, 1980, blzn.85‑100.

Laplanche, J. (1967) en J.B.Pontalis, Vocabulaire de la psychanalyse, duitse vertaling: Das Vokabular der Psychoanalyse, Frankfurt a/M 1980 (vierde druk).

Levinas, E. (1963), ‘Le cas Spinoza/Avez‑vous relu Baruch?’, in Difficile liberté, Parijs 1976 (tweede druk), blzn.142‑159.

Levinas, E. (1982), ‘L’arrière‑plan de Spinoza’, in L’au‑delà du verset, Parijs 1982.

Lévy, B.H. (1979), Le testament de Dieu, Parijs 1979.

Lock, G.E. (1985), De lichamelijke staat (Inaugurale rede gehouden te Nijmegen, 1 maart 1985), Leiden 1985.

Locke, J. (1689), Two Treatises of Government, London 1978 (Everyman’s Library).

Lübbe, H. (1976), ‘Dezisionismus ‑ eine kompromittierte politische Theorie’, in Schweizer Monatsheft, jrg.55, nr.12, 1976, blzn.949‑960.

Lübtow, U.von (1953), ‘Potestas’, in Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissen­schaften, 43.Halbband, Stuttgart 1953.

Lucas, H.Chr. (1984), ‘La légitimation de la peine (Réflexions sur la conception de la liberté chez Spinoza)’, in Les Etudes Philosophiques, (1984)1.

MacDonald, M. (1941), ‘The Language of Political Theory’, in Proceedings of the Aristotelian Society, XLI(1940‑1941).

Macherey, P. (1979), Hegel ou Spinoza, Parijs 1979.

Macherey, P. (1982), ‘Préface’, in A.Negri (1981).

MacPherson, C.B. (1968), ‘Introduction’, in Th.Hobbes, Leviathan, Harmondsworth 1980.

Malet, A. (1966), Le Traité théologique‑politique de Spinoza et la pensée biblique, Parijs 1966.

Manent, P. (1977), Naissance de la politique moderne. Machiavel, Hobbes, Rousseau, Parijs 1977.

Mann, M. (1986), The sources of social power. Volume 1: A history of power from the be­ginning to AD 1760, Cambridge enz. 1986.

Manschot, H. (1978), ‘Aanzetten voor een histories materialistiese ideologietheorie’, in Te Elfder Ure 24, Nijmegen 1978.

Maréchal, G. (1989), ‘Een vroege literaire vermomming van Spinoza’, in Literatuur, jrg.6, nr.1, januari‑februari 1989, blzn.22‑29.

Maritain, J. (1950), ‘Der Begriff der Souveränität’, in H.Kurz (1970).

Marquard, O. (1983), ‘Aufgeklärter Polytheismus ‑ auch eine politische Theologie?’, in J.Taubes (Hgb.), Religionstheorie und Politische Theologie. 1. Der Fürst dieser Welt. Carl Schmitt und die Folgen, München enz. 1983.

Marx, K. (1841), ‘Exzerpte aus Benedictus de Spinoza’, in Marx/Engels Gesamtausgabe, IV/1, Berlijn (DDR) 1976.

Maschke, G. (1982), ‘Zum Leviathan von Carl Schmitt’, in C.Schmitt (1938).

Matheron, A. (1969), Individu et communauté chez Spinoza, Parijs 1988 (herdruk).

Matheron, A. (1971), Le Christ et le salut des ignorants chez Spinoza, Parijs 1971.

Matheron, A. (1972), ‘Remarques sur l’immortalité de l’âme ches Spinoza’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1974), ‘Politique et religion chez Hobbes et Spinoza’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1977a), ‘Spinoza et le pouvoir’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1977b), ‘Femmes et serviteurs dans la démocratie spinoziste’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1977c), ‘Spinoza et la sexualité’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1977d), ‘Le Traité Thélogico‑Politique vu par le jeune Marx’, in Cahiers Spinoza 1, Parijs 1977.

Matheron, A. (1978a), ‘L’anthropologie spinoziste?’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1978b), ‘Spinoza et la décomposition de la Politique thomiste: Machiavélisme et Utopie’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1978c), ‘Spinoza et la propriété’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1978d), ‘Maîtres et Serviteurs dans la philosophie politique classique’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1982), ‘Préface’, in A.Negri (1981).

Matheron, A. (1983), ‘L’Anomalie sauvage d’Antonio Negri’, in Cahiers Spinoza 4, Parijs 1983.

Matheron, A. (1984), ‘Spinoza et la problematique juridique de Grotius’, in Matheron (1986).

Matheron, A. (1986), Anthropologie et politique au XVIIe siècle, Parijs 1986.

Matheron, A. (1986a), ‘Spinoza and Euclidean Arithmetic’, in M.Grene en D.Nails (ed.), Spinoza and the Sciences, Dordrecht enz. 1986.

Mattern, R.M. (1980), ‘Locke on Active Power and the Obscure Idea of Active Power from Bodies’, in Studies in History and Philosophy of Science, vol.11, nr.1, 1980, blzn.39‑77.

McCready, W.D. (1973), ‘Papal Plenitudo Potestatis and the Source of Temporal Authority in Late Medieval Papal Hierocratic Theory’, in Speculum, vol.48, nr.4, okt.1973, blzn.654‑674.

McGrade, A.St. (1980), ‘Ockham and the Birth of Individual Rights’, in B.Tierney en P.Linehan (ed.), Authority and Power, Cambridge enz. 1980, blzn.149‑165.

McShea, R.J. (1968), The Political Philosophy of Spinoza, New York/London 1968.

McShea, R.J. (1969), ‘Spinoza on Power’, in Inquiry, vol.12, nr.1, 1969, blzn.133‑143.

Meinsma, K.O. (1896), Spinoza en zijn kring, Utrecht 1980 (herdruk).

Menzel, A. (1930), Die Staatslehre Spinozas (Beiträge zur Geschichte der Staatslehre. Sit­zungsbericht der kaiserlichen Akademie), Wien 1930.

Meyer, Ph. (1975), ‘La correction paternelle ou l’état domicile de la famille’, in Cri­tique, nr.343, 1975, blzn.1266‑1276.

Miller, J.A. (1964), ‘Action de la structure’, in Cahiers de l’analyse, nr.9, Parijs 1968.

Mintz, S.I. (1968), ‘Hobbes on the Law of Heresy: A New Manuscript’, in Journal of the History of Ideas, XXIX, 1968, blzn.409‑414.

Misrahi, R. (1984), ‘Spinoza’, in Dictionnaire des Philosophes, Parijs 1984.

Montesquieu (1749), L’Esprit des Lois, in Oeuvres complètes II, Parijs 1951.

Montesquieu (1752), ‘Défense de L’Esprit des Lois’, in Montesquieu (1749).

Moreau, P.F. (1975), Spinoza (Ecrivains de toujours), Parijs 1975.

Moreau, P.F. (1977), ‘Jus et Lex: Spinoza devant la tradition juridique d’après le dépouil­lement informatique du Traité Politique’, in Raison présente, nr.43, 1977, blzn.53‑62.

Moreau, P.F. (1978), Les racines du libéralisme. Une anthologie, Parijs 1978.

Moreau, P.F. (1985), ‘Spinoza et le ius circa sacra’, in Studia Spinozana, vol.1, Alling 1985.

Mumford, L. (1962), The Myth of the Machine, London 1967.

Muralt, A.de (1978), ‘La structure de la philosophie politique d’Occam à Rousseau’, in Sou­veraineté et pouvoir, Geneve 1978.

Naess, A. (1975), Freedom, Emotion and Self‑subsistence. The Structure of a Central Part of Spinoza’s Ethics, Oslo 1975.

Negri, A. (1981), L’anomalie sauvage, Parijs 1982.

Negri, A. (1986), ‘Spinoza. Traité politique’, in Dictionnaire des Oeuvres Politiques, Parijs 1986.

Noordenbos, O (1976), en Spigt, P., Atheïsme en vrijdenken in Nederland, Herdruk Nijmegen 1976.

Oakley, F. (1961), ‘Christian Theology and the Newtonian Science: The Rise of the Concept of the Laws of Nature’, in Church History, XXX (1961), blzn.445 e.v.

Oakley, F. (1968), ‘Jacobean Political Theology: The Absolute and Ordinary Powers of the King’, in Journal of the History of Ideas, XXIX, 1968, blzn.323‑346.

Oakley, F. (1984), Omnipotence, Covenant and Order. An Excursion in the History of Ideas from Abelard to Leibniz, London 1984.

Oberman, H.A. (1967), The Harvest of Medieval Theology, Grand Rapids (Michigan) 1967.

Oittinen, V. (1986), ‘”Idea adequata” und “Imaginäre Realitäten”. Zur Spinoza‑Rezeption der Althusser‑Schule’, in J.Manninen (Hg.), Aufklärung und Französische Revolution I, Oulu 1986.

Oksenberg Rorty, A. (1987), ‘The Two Faces of Spinoza’, in The Review of Metaphysics, vol.41, nr.2, dec.1987, blzn.299‑316.

Osier, J.P. (1968), ‘Présentation’, in L.Feuerbach, L’essence du christianisme, trad. J.P.Osier, Parijs 1968.

Ozment, St. (1973), Mysticism and Dissent: Religious Ideology and Social Protest in the Sixteenth Century, New Haven 1973.

Ozment, St. (1974), ‘Mysticism, Nominalism and Dissent’, in Ch.Trinkaus en H.A.Oberman, The Pursuit of Holiness in Late Medieval and Renaissance Religion, Leiden 1974.

Pennington, D.H. (1989), Europe in the Seventeenth Century, London/New York 1989 (tweede herziene druk).

Pernoud, M.A. (1972), ‘The Theory of the Potentia Dei According to Aquinas, Scotus and Ockham’, in Antonianum, 47(1972)1, blzn.69‑95.

Perry, T.A. (1980), Erotic Spirituality. The Integrative Tradition from Leone Ebreo to John Donne, Alabama 1980.

Plechanow, A. (1975), Fundamentele vraagstukken van het marxisme, Moskou 1975.

Polin, R. (1969), ‘L’Obligation Morale et Politique chez Thomas Hobbes’, in R.Koselleck en R.Schnur (Herausg.), Hobbes‑Forschungen, Berlijn 1969, blzn.133‑152.

Razumovski, I.P. (1927), ‘Spinoza und der Staat’, in Texte zur Geschichte des Spinozismus, Darm­stadt 1971.

Rice, L. (1984), ‘Spinoza’s Account of Sexuality’, in Philosophical Research Archives, vol.X, 1984.

Riedel, M. (1969), ‘Zum Verhältnis von Ontologie und politischer Theorie bei Hobbes’, in R.Koselleck en R.Schnur (Herausg.), Hobbes‑Forschungen, Berlijn 1969, blzn.33‑52.

Robinet, A. (1977), ‘Considérations lexicales sur “Attribut” (“Ethica 77”)’, in Raison présen­te, nr.43, 1977, blzn.63‑80.

Rogier, L.J. (1952), Eenheid en scheiding. Geschiedenis der Nederlanden 1477‑1813, Utrecht/Ant­werpen 1976 (vijfde druk).

Röhrich, W. (1969), Staat der Freiheit. Zur politischen Philosophie Spinozas, Darmstadt 1969.

Romein, J. en A. (1976), ‘Benedictus Spinoza. De godloze godzoeker’, in Erflaters van onze bescha­ving, Amsterdam 1976.

Rousseau, J.J. (1762), ‘Du contrat social’, in Oeuvres complètes II, Parijs 1964.

Roux, L. (1980), ‘Le droit et le pouvoir dans le “Léviathan” (éléments pour une lecture quantitative)’, in Revue européenne des sciences sociales, t.18, nr.49, 1980, blzn.133‑160.

Rowen, H.H. (1985), Johan de Witt. Staatsman van de ‘ware vrijheid’, Leiden 1985.

Rubel, M. (1977), ‘Marx à la rencontre de Spinoza’, in Cahiers Spinoza 1, Parijs 1977.

Russell, B. (1938), Power. A New Social Analysis, London enz. 1985.

Sachers, E. (1953), ‘Patria Potestas’, in Paulys Realencyclopädie der classischen Alter­tums­wissenschaften, 43.Halbband, Stuttgart 1953.

Safouan, M. (1979), L’échec du principe du plaisir, Parijs 1979, blzn.66‑93.

Schama, S. (1987), The Embarrassment of Riches, London 1987.

Schmitt, C. (1922), Politische Theologie. Vier Kapitel zur Lehre von der Souveränität, Berlijn 1979 (herdruk).

Schmitt, C. (1929), ‘Die europäische Kultur im Zwischenstadium der Neutralisierung’, in C.Schmitt (1932).

Schmitt, C. (1932), Der Begriff des Politischen, München/Leipzig 1932.

Schmitt, C. (1938), Der Leviathan in der Staatslehre des Thomas Hobbes, Köln‑Lövenich 1982 (herdruk).

Schmitt, C. (1965), ‘Die vollendete Reformation’, in C.Schmitt (1938).

Schmitt, C. (1954), Gespräch über die Macht und den Zugang zum Machthaber, Pfullingen 1954.

Schmitt, C. (1970), Politische Theologie II. Die Legende von der Erledigung jeder Poli­tischen Theologie, Berlijn 1984 (vierde druk).

Schrader, F.E. (1984), Substanz und Begriff: zur Spinoza‑Rezeption Marxens, Mededelingen vanwege het Spinozahuis XLVII, Leiden 1985.

Schutte, G.J. (1979), ‘Van grondslag tot breidel der vrijheid. Opvattingen over de Unie van Utrecht in het laatste kwart van de achttiende eeuw’, in Groenveld (1979).

Schütz, L. (1957), Thomas‑Lexikon, New York 1957.

Seidel, H. (1977), ‘Marxismus und Spinozismus’, in Deutsche Zeitschrift für Philosophie, 1977, nr.1, blzn.46‑61.

Silvestre, M. (1985), ‘Le père, sa fonction dans la psychanalyse’, in Ornicar?, nr.34, juli­sept.1985.

Snel, R. (1983), De ontologie van de vicieuze cirkel. Nietzsches gedachte van de eeu­wige wederkeer als nieuwe doorleving van Spinoza’s monisme, (docto­raal­scrip­tie), Amsterdam 1983.

Spire, A. (1977), ‘Spinoza aujourd’hui? A quoi bon!’, in Nouvelle Critique, nr.109, dec.1977, blzn.33‑35.

Spruit, J.E. (1989) en R.Feenstra, Textus Iuris Romani, Deventer 1989 (derde herziene druk).

Spruit, L. (1983), ‘De Spinoza van Antonio Negri. Een ontologies fundament voor de Marxis­tiese politieke theorie’, in Krisis, nr.12, oktober 1983, blzn.69‑79.

Straten, R.v. (1987), Inleiding in de iconografie, Muiderberg 1987.

Strauss, L. (1930), Die Religionskritik Spinozas, Darmstadt 1981 (herdruk).

Strauss, L. (1948), ‘Anleitung zum Studium von Spinozas theologisch‑politischem Traktat’, in N.Altwicker (red.), Texte zur Geschichte des Spinozismus, Darmstadt 1971.

Strauss, L. (1987), ‘Machiavelli’, in L.Strauss/J.Cropsey, History of Political Philoso­phy, Chicago/London 1987 (derde druk).

Stürner, W. (1985), Peccatum und Potestas. Der Sündenfall und die Entstehung der Herr­scher­lichen Gewalt im Mittelalterlichen Staatsdenken (Beiträge zur Geschichte und Quellenkunde des Mittelalters Band 11), Sigmaringen 1987.

Suchtelen, G.v. (1985), ‘K.O.Meinsma en de kring van Spinoza’, in Tijdschrift voor de studie van de Verlichting en van het Vrije Denken, jrg.13 (1985), nr.1.

Szczeciniarz, J.J. (1978) en J.G.Bursztein, ‘Spinoza pour le matérialisme historique’, in Nouvelle Critique, nr.113, april 1978, blzn.37‑44.

Tachau, K.H. (1988), ‘En route to the Dieu Trompeur: Appearance, Illusion, and Divine Inter­ruption’, typoscript lezing, Leiden/Nijmegen 1988.

Taubes, J. (1983), ‘Statt einer Einleitung: Leviathan als sterblicher Gott’, in J.Taubes (Hgb.), Religionstheorie und Politische Theologie. 1. Der Fürst dieser Welt. Carl Schmitt und die Folgen, München enz. 1983.

Terpstra, M. (1986), ‘Spinoza en de overheid’, in G.M.Huussen en H.E.S.Woldring (red.), Werken met wijsbegeerte: een cultuurprobleem, Delft 1986.

Terpstra, M. (1987), Spinoza en de anti‑naturalistische filosofie van Althusser, Mededelingen vanwege het Spinozahuis LIII, sept.1987.

Terpstra, M. (1988a) en Th.de Wit, ‘Afschrikking en zelfopoffering. Thomas Hobbes en het nucleaire tijdperk’, in Krisis, 7(1987)4.

Terpstra, M. (1988b) en Th.de Wit, ‘Het maatschappelijk geschenk. De verlossing van de schuld in het poli­tieke vertoog van Thomas Hobbes’, in Te Elfder Ure 42, 30(1989)1.

Thomae, H. (1962), ‘Der “Wille zur Macht” als psychologisches Problem’, in Von der Macht (Hannoversche Beiträge zur politischen Bildung Bd.2), Hannover 1962, blzn.129‑146.

Tierney, B. (1980), ‘Public Expediency and Natural Law: A Fourteenth‑Century Discussion on the Origins of Government and Property’, in B.Tierney en P.Linehan (ed.), Authority and Power, Cambridge enz. 1980, blzn.xxx‑xxx.

Tosel, A. (1984), Spinoza ou le crépuscule de la servitude. Essai sur le Tractatus theo­logico‑politicus, Parijs 1984.

Troeltsch, E. (1912), Die Soziallehren der christlichen Kirchen und Gruppen, Tübingen 1912 (Gesammelte Schriften, Bd.1).

Uyl, D.J.den (1983), Power, State and Freedom, Assen 1983.

Uyl, D.J.den (1985), ‘Sociality and social contract: a spinozistic perspective’, in Studia Spinozana, vol.1, 1985.

Valk, G. (1987), ‘Een gesel of een gave Gods. De pest in de Republiek’, in Skript, jrg.9, nr.4, winter 1987‑1988, blzn.223‑232.

Vaz Diaz, A.M. (1932) en W.G.v.d.Tak, Spinoza. Mercator & Autodidacticus. Oorkondes en andere authentieke documenten betreffende des wijsgeers jeugd en diens betrekkingen, Den Haag 1932. (Heruitgave: Spinoza. Merchant & Autodidact, Amsterdam 1982.)

Vet, J.de (1989), ‘La “Bibliothèque Universelle et historique”, témoinage d’à propos de la lutte autours de Spinoza à la fin du XVIIe siècle’, in Lias 16(1989)1.

Vries, Th.de (1972), Spinoza, beeldenstormer en wereldbouwer, Amsterdam 1972.

Vries, Th.de (1976), ‘Spinoza’s opvattingen over staat, religie en vrijheid’, in Recht en kritiek, 1976, nr.4.

Vries, Th.de (1977), ‘Spinoza, Hagenaar’, in Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbe­geer­te, jan.1977, blzn.20‑25.

Wal, G.A. van der (1985), ‘Spinoza and the idea of Reason of State’, in Studia Spinozana, vol.1, Alling 1985.

Walther, M. (1985), ‘Die Transformation des Naturrechts in der Rechtsphilosophie Spinozas’, in Studia Spinozana, vol.1, Alling 1985.

Wetlesen, J. (1969), ‘A Reconstruction of Basic Concepts in Spinoza’s Social Psychology’, in Inquiry, vol.12, nr.1, 1969, blzn.105‑132.

Wit, Th.de (1990), De soevereiniteit van de vijand. De politieke theologie van Carl Schmitt, Utrecht 1990 (proefschrift).

Wollheim, R. (1982), ‘The Bodily Ego’, in R.Wollheim en X.Hopkins, Philosophical Essays on Freud, Cambridge 1982.

Woltjer, J.J. (1979), ‘De vrede‑makers’, in Groenveld (1979).

Wootton, D. (1983), ‘The Fear of God in Early Modern Political Theory’, in Historical Papers, Canadian Historical Society, 1983.

Wootton, D. (1986), Divine Right and Democracy. An Anthology of Political Writing in Stuart England, Harmondsworth 1986.

Zac, S. (1968), ‘Introduction et notes’, in Spinoza, Traité politique, Parijs 1968.

Zac, S. (1978), ‘Durée et histoire chez Spinoza’, in Nouvelle Critique, nr.113, april 1978, blzn.29‑36.

Zarka, Y.Ch. (1987), La décision métaphysique de Hobbes, Parijs 1987.

Zizek, S. (1985), ‘Sur le pouvoir politique et ses mécanismes idéologiques’, in Orni­car?, nr.34, juli‑sept.1985.

Zweerman, Th. (1975), Spinoza en de hedendaagse kritiek op het humanisme als ideologie, Medede­lingen vanwege het Spinozahuis, XXXIV, Leiden 1975.

Zweerman, Th. (1976), ‘Op de drempel. Aantekeningen bij de Aanhef van Spinoza’s Vertoog over de Zuivering van het Verstand’, in Wijsgerig Perspectief, jrg.1976‑1977, nr.2.